przełącz wpis

9 października 2020|

Podstawa zasiłku chorobowego w przypadku zmiany wymiaru etatu

Podstawa zasiłku chorobowego w przypadku zmiany wymiaru etatu
„Tarcza antykryzysowa”
Podstawa zasiłku chorobowego w przypadku zmiany wymiaru etatu powinna zostać ustalona na nowo. Zatem jeśli mamy do czynienia ze: zmianą wymiaru etatu oraz niezdolnością do pracy spowodowaną chorobą, pracodawca, a tym samym dział kadrowo-płacowy musi bezsprzecznie ustalić na nowo podstawę wymiaru zasiłku.

Zgodnie z art. 15 g ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych m.in. pracodawca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 może skorzystać ze świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, wypłacanych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, czyli przede wszystkim z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID-19.

Zmiana wymiaru etatu niezależnie od powodu tej zmiany, co do zasady wymaga obliczenia nowej podstawy wynagrodzenia/zasiłku chorobowego pod warunkiem wystąpienia niezdolności do pracy pracownika spowodowanej chorobą.

Nowe przepisy

Zmiany przepisów obowiązują od 9 października 2020 r.

Kiedy ZUS albo płatnik składek przeliczą podstawę wymiaru zasiłku

Nowe przepisy dotyczą osób, którym pracodawca:

obniżył wymiar czasu pracy na podstawie ustawy o COVID-19
wprowadził na podstawie ustawy o COVID-19 mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę.

Gdy tym osobom ustala się podstawę wymiaru świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przyjmuje się podstawę wymiaru zasiłku sprzed zmiany czasu pracy, jeżeli:

pracodawca obniżył wymiar czasu pracy lub wprowadził mniej korzystne warunki zatrudnienia w okresie wcześniej pobieranego zasiłku

oraz

między okresami pobierania wcześniejszego i kolejnego zasiłku nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.

Wobec tych osób nie stosuje się bowiem art. 40 ustawy zasiłkowej.

Przepis ten przewiduje, że w razie zmiany wymiaru czasu pracy:

w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy

albo

w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy

podstawę wymiaru zasiłku ustala się wyłącznie na podstawie wynagrodzenia ustalonego dla nowego wymiaru czasu pracy.

To oznacza, że dla tych osób podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo. Przyjmuje się dla nich podstawę wymiaru obliczoną dla wcześniejszego zasiłku.

Te osoby mogą zatem wystąpić o przeliczenie już wypłaconych zasiłków. Mają do tego prawo, jeżeli świadczenia te obliczono na podstawie nowego wynagrodzenia, obniżonego w związku z COVID-19, i wypłacono zasiłek na podstawie dotychczasowych przepisów niższy niż zasiłek ustalony zgodnie z nowymi przepisami.

Przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku – na wniosek świadczeniobiorcy

Aby można było przeliczyć podstawę wymiaru świadczeń, świadczeniobiorca musi złożyć wniosek.

Wniosek powinien złożyć do:

pracodawcy – jeśli jest on uprawniony do wypłaty zasiłków swoim pracownikom,
ZUS – jeśli zasiłek wypłacał ZUS, gdyż pracodawca nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków swoim pracownikom.

Nie ma sformalizowanego wzoru wniosku. Wystarczy, żeby świadczeniobiorca napisał, że występuje o przeliczenie wcześniej wypłaconego zasiłku, niższego w związku z obniżonym wymiarem czasu pracy.

Jeżeli zasiłek wypłaca ZUS, wniosek taki może być złożony na portalu PUE ZUS przy wykorzystaniu wniosku ZAS-58 Skarga/Wniosek świadczeniobiorcy/ płatnika składek w sprawie świadczeń z tytułu choroby, macierzyństwa lub zasiłku pogrzebowego. Instrukcja ZUS.

Potrzebne będzie także potwierdzenie od pracodawcy, że obniżenie wymiaru czasu pracy nastąpiło na podstawie przepisów ustawy o COVID-19.

Wniosek może być także złożony do pracodawcy, który powinien niezwłocznie przekazać ten wniosek do ZUS. W tym celu na portalu PUE ZUS może również skorzystać z formularza ZAS-58, dołączając do niego skan wniosku.

źródło: ZUS

Czasowa niezdolność do pracy

Uzyskanie przez pracownika orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy powoduje po stronie pracodawcy konieczność ustalenia tzw. podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego czyli wynagrodzenia, które stanowi bazę do dalszych obliczeń związanych z ustaleniem wysokości należnego pracownikowi wynagrodzenia/zasiłku chorobowego.

Przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe wypłacane ze środków pracodawcy. Jeśli pracownik ukończy 50 rok życia, przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe wypłacane ze środków pracodawcy od nowego roku kalendarzowego następującego po roku, w którym pracownik osiągnął 50 rok życia już tylko przez pierwsze 14 dni niezdolności do pracy.

Jeśli niezdolność do pracy trwa dłużej niż 33/14 dni, od 34/15 dnia choroby, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany z ubezpieczenia chorobowego.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Co do zasady zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego społecznego w razie choroby i macierzyństwa – podstawę wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Art. 36. ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego społecznego w razie choroby i macierzyństwa

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie, którego powstała niezdolność do pracy.

Podstawa zasiłku chorobowego w przypadku zmiany wymiaru etatu – przykłady

Podstawa zasiłku chorobowego w przypadku zmiany wymiaru etatu oraz wystąpienia niezdolności do pracy wymaga w większości przypadków ustalenia jej na nowo. Jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku ustala się z okresu zatrudnienia. Nie mniej podstawa wymiaru zasiłku ustalana jest jako średnia z miesięcy przepracowanych, co dla wyjaśnienia rozjaśnia przykład 1.

Przykład 1

Załóżmy, że pracownik jest zatrudniony od 01 stycznia 2020 r. W dniu 2 lipca 2020 r. otrzymał orzeczenie lekarskie stwierdzające niezdolność do wykonywania pracy wystawione na okres od 2 lipca 2020 r. do 15 lipca 2020 r. Wynagrodzenie pracownika ustalone jest w stałej wysokości, tj. 3000 zł brutto. Należy dodać, że pracownik nie chorował wcześniej, a jego wynagrodzenie utrzymuje się na tym samym poziomie od momentu zatrudnienia.Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego wynosi 3000zł brutto, zgodnie z wyliczeniem: (3000 zł x 6 miesięcy od stycznia do czerwca 2020) : 6 miesięcy zatrudnienia = 3000zł brutto

Z pewnością, w praktyce zawodowej można spotkać się z wieloma sytuacjami odmiennymi niż te wskazane w przykładzie nr 1. Zmiana wymiaru etatu może nastąpić nie tylko z pierwszym dniem miesiąca, ale również w trakcie miesiąca, a nawet podczas niezdolności do pracy pracownika.

Zmiana wymiaru czasu pracy w miesiącu powstania niezdolności do pracy lub w okresie 12 miesięcy poprzedzających tę niezdolność

Art. 40. ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego społecznego w razie choroby i macierzyństwa

[Zmiana umowy o pracę]

W razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach, o których mowa w art. 36.

W trakcie trwającego stosunku pracy może nastąpić zmiana wymiaru etatu. Zmiana wymiaru etatu może nastąpić na wniosek pracownika. Pracodawcy również korzystają z możliwości zmniejszenia wymiaru etatów w wyniku zawarcia porozumienia z pracownikami w celu przeciwdziałania skutkom pandemii.

Zmiana wymiaru etatu pracownika musi być odnotowana w systemie kadrowo-płacowym. Niewątpliwie można to zrobić w prosty i szybki sposób korzystając z odpowiedniego programu.

Zobacz tutaj: iPersonel

Zgodnie z przepisami ww ustawy, jeżeli w miesiącu powstania niezdolności do pracy lub w okresie 12 miesięcy poprzedzających tę niezdolność, nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy (patrz art. 40 ustawy).

Przykład 2

Pracownikowi zatrudnionemu na cały etat od 2018 r. zmieniono wymiar czasu pracy na 0,8 etatu od dnia 1 lutego 2020 r. Pracownik zachorował w kwietniu 2020 r. Podstawę wymiaru przysługującego mu świadczenia chorobowego trzeba wyliczyć w oparciu o przeciętne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia po zmianie etatu, czyli za 2 miesiące od lutego do marca 2020 r.

Przykład 3

Pracownik jest zatrudniony w zakładzie pracy od 1 maja 2019 r. na czas nieokreślony. Wysokość wynagrodzenia pracownika wynosi 3000 zł brutto. W dniu 1 marca 2020 r. nastąpiła zmiana jego wymiaru etatu z pełnego etatu na 0,8 etatu a mimo to wysokość wynagrodzenia została zwiększona do kwoty: 3400zł brutto. Pracownik przedłożył do pracodawcy orzeczenie lekarskie stwierdzające niezdolność do wykonywania pracy od 18 kwietnia 2020 r. Podstawa wymiaru zasiłku zostanie ustalona od momentu zmiany wymiaru etatu, tj. 1 marca 2020, czyli wyniesie 3400 zł brutto.

Wprowadzenie zmiany wymiaru etatu do systemu kadrowo-płacowego sprawia, że podstawa wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego zostaje ustalona zgodnie z przepisami.

Podstawa wymiaru zasiłku ustalana jest od momentu zmiany wymiaru etatu niezależnie od tego czy wymiar etatu jest zwiększany lub zmniejszany i niezależnie od tego czy wysokość wynagrodzenia wzrasta bądź maleje.

Przykład 4

Pracownik jest zatrudniony w zakładzie pracy od 1 listopada 2019 r. na czas nieokreślony. Wysokość wynagrodzenia pracownika wynosi 4500 zł brutto. W dniu 1 kwietnia 2020 r. na podstawie rozwiązań tarczy antykryzysowej pracodawca zmniejszył pracownikom wymiar etatu z całego wymiaru do 0,8 etatu. W związku ze zmniejszeniem wymiaru etatu, wysokość wynagrodzenia została proporcjonalnie pomniejszona do kwoty: 3600 zł brutto. Pracownik przedłożył do pracodawcy orzeczenie lekarskie stwierdzające niezdolność do wykonywania pracy od 18 kwietnia 2020 r. Podstawa wymiaru zasiłku zostanie ustalona od momentu zmiany wymiaru etatu, tj. 1 kwietnia 2020, czyli wyniesie 3600 zł brutto.

Zgodnie z nowymi przepisami od 0.10.2020 podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo (czyli po zmianie wymiaru etatu).

Pracodawca obniżył wymiar czasu pracy na podstawie ustawy o COVID-19. W takim przypadku przyjmuje się podstawę wymiaru zasiłku sprzed zmiany czasu pracy, jeżeli: pracodawca obniżył wymiar czasu pracy lub wprowadził mniej korzystne warunki zatrudnienia w okresie wcześniej pobieranego zasiłku.

Zmiana wymiaru etatu może również nastąpić w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. nie od pierwszego dnia miesiąca.

Jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu niezdolności do pracy, lecz przed powstaniem tej niezdolności, podstawę wymiaru świadczenia stanowi uzupełnione wynagrodzenie za ten miesiąc.

Przykład 5

Zatrudnionemu zmieniono wymiar czasu pracy od 19 kwietnia 2020 r., a niezdolność do pracy przypadała od 25 do 27 kwietnia 2020 r. Podstawę wymiaru należnego mu świadczenia stanowi uzupełnione wynagrodzenie za kwiecień 2020 r.

Zmiana wymiaru etatu podczas niezdolności do pracy

Zmiana wymiaru czasu pracy w trakcie niezdolności do pracy, w miesiącu późniejszym niż miesiąc powstania niezdolności do pracy, nie ma wpływu na ustaloną podstawę wymiaru zasiłku. Dla wyjaśnienia przedstawiam dwa przykłady poniżej:

Przykład 6

Pracownik jest zatrudniony w zakładzie pracy od 01 grudnia 2019 r. na czas nieokreślony. Wysokość wynagrodzenia pracownika wynosi 7000 zł brutto. W dniu 7 lipca 2020 r. nastąpiła zmiana jego wymiaru etatu z 0,5 na pełen etat a wysokość wynagrodzenia została proporcjonalnie zwiększona do kwoty: 14000 zł brutto. Pracownik choruje nieprzerwanie od 1 czerwca 2020 r. Zmiana wymiaru czasu pracy w trakcie niezdolności do pracy, w miesiącu późniejszym niż miesiąc powstania niezdolności do pracy, nie ma wpływu na ustaloną podstawę wymiaru zasiłku.

Przykład 7

Pracownica jest nieobecna w pracy z powodu choroby od 10 marca 2020 r. do 15 kwietnia 2020 r. Od dnia 6 kwietnia w zakładzie zawarto porozumienie o objęciu wszystkich pracowników obniżonym wymiarem czasu pracy o 20% (tarcza antykryzysowa).

W wyniku wprowadzonych zmian pracownica:

– do 5 kwietnia 2020 r. była zatrudniona w pełnym wymiarze etatu, a jej wynagrodzenie wynosiło 4000 zł

– od 6 kwietnia 2020 r. pracownica jest zatrudniona w wymiarze 0,8 etatu, a jej wynagrodzenie wynosi 3200 zł.

Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby, stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od marca 2019 r. do lutego 2020 r. Zmiana wymiaru etatu pozostaje bez wpływu na ustaloną podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, ponieważ nie została ona wprowadzona w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w miesiącach przyjętych do ustalenia podstawy.

Przykład 8

Pracownikowi 9 stycznia 2020 r. zmieniono wymiar czasu pracy z 0,5 etatu na pełny wymiar. Wynagrodzenie pracownika składa się z pensji zasadniczej w wysokości 2800 zł oraz wynagrodzenia prowizyjnego pomniejszanego proporcjonalnie za czas niezdolności do pracy. W styczniu 2020 r. wysokość wynagrodzenia prowizyjnego wyniosła 537,75 zł. Pracownik był niezdolny do pracy od 20 do 25 stycznia 2020 r. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowiło uzupełnione wynagrodzenie za styczeń 2020 r. Wysokość wynagrodzenia chorobowego obliczono w następujący sposób:

Krok 1. Uzupełnienie wynagrodzenia w stałej stawce miesięcznej poprzez przyjęcie wynagrodzenia określonego w umowie o pracę:

2800 zł x 13,71% = 383,88 zł,

2800 zł – 383,88 zł = 2416,12 zł.

Krok 2. Uzupełnienie wynagrodzenia ze zmiennych składników wynagrodzenia:

537,75 zł : 17 dni przepracowanych x 21 dni do przepracowania = 664,28 zł,

664,28 zł x 13,71% = 91,07 zł,

664,28 zł – 91,07 zł = 573,21 zł.

Wysokość wynagrodzenia chorobowego:

2416,12 zł + 573,21 zł = 2989,33 zł (podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego),

2989,33 zł x 80% : 30 dni = 79,72 zł,

79,72 zł x 6 dni = 478,32 zł.

Jednak nie każda zmiana wymiaru czasu pracy powoduje konieczność ustalenia podstawy wymiaru zasiłku na nowo.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2016 r., sygn. akt II UK 206/15, zmiana wymiaru czasu pracy mająca miejsce w trakcie pobierania zasiłku chorobowego z racji nieprzerwanej niezdolności do pracy nie powoduje ustalenia nowej podstawy wymiaru dla obliczenia zasiłku macierzyńskiego, do którego prawo powstało bezpośrednio po zasiłku chorobowym. Stanowi ją podstawa wymiaru wcześniej należnego zasiłku chorobowego.

Przepis art. 40 ww ustawy nie ma zastosowania, jeśli zmiana etatu nastąpi w trakcie nieprzerwanego pobierania zasiłków tego samego lub innego rodzaju (art. 43 u.ś.p.).. Wynagrodzenie po zmianie czasu pracy zostanie więc wliczone do podstawy wymiaru zasiłku tylko pod warunkiem, że w miesiącu, w którym pracownik zachorował i w którym nastąpiła zmiana etatu, przepracował w nowym wymiarze co najmniej 1 dzień (nastąpiła przerwa w niezdolności do pracy).

Uwaga!

Zgodnie z informacją udzieloną przez ZUS:
Pytanie: Pracownica choruje nieprzerwanie od 06.07 do teraz. Od 07.07 nastąpiła zmiana wymiaru etatu pracownicy. Czy podstawa wymiar zasiłku chorobowego powinna być naliczona odrębnie za 06.07 (średnia z 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy) i odrębnie za czas od 07.07 (od zmiany wymiaru etatu)?

Odpowiedź ZUS:

W razie zmiany umowy o pracę polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w okresie 12 miesięcy kalendarzowych przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. W opisanym przypadku za 06.07 zasiłek powinien być wypłacony z poprzedniego etatu, natomiast od 07.07 już z nowego.

Art. 43. ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego społecznego w razie choroby i macierzyństwa

Brak przerwy między zasiłkami a podstawa wymiaru

Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.

Martwisz się o poprawne naliczenie listy płac, wysyłkę PIT-ów i porządek w aktach?

Spokojnie, pomoc już nadciąga! Artykuł powstał we współpracy z iPersonel

Kategorie