Wczasy pod gruszą a świadczenie urlopowe

Okres urlopowy zintensyfikowany w Polsce w okresie letnim sprzyja zainteresowaniu i pytaniom o możliwość dofinansowania przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego. Często pracownicy posługują się określeniem „wczasy pod gruszą”, rzadziej świadczeniem urlopowym. Nie mniej jednak są to dwa różne terminy.

Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

Zgodnie z art. 16 Kodeksu pracy pracodawca stosownie do swoich możliwości powinien zaspokajać bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 50 pracowników (ZMIANA OD 01 STYCZNIA 2017) wywiązuje się z tego obowiązku poprzez utworzenie, prowadzenie i wydatkowanie w sposób zgodny z prawem środków pochodzących zakładowego funduszu świadczeń socjalnych np. na tzw. „wczasy pod gruszą”. Zasady tworzenia Funduszu zostały uregulowane w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

„Mały pracodawca” zatrudniający mniej niż 20 50 pracowników w przeliczaniu na pełne etaty może zaoferować pracownikom świadczenie urlopowe.

Działalnością socjalną pracodawcy są m.in. usługi świadczone na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturowo-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej czy opieki na dziećmi.

Nie wywiązanie się pracodawcy z w/w obowiązku nie przyznaje pracownikom żadnych roszczeń. Ustawodawca dał pracodawcy swobodę co do oceny możliwości finansowych i ewentualnego wspierania pracowników w zakresie zaspokajania ich potrzeb socjalno-kulturowych.

Kto ma obowiązek tworzenia Funduszu na wczasy pod gruszą

Pracodawców zobowiązanych do tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych dzielimy na pracodawców:

– prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, którzy muszą utworzyć fundusz niezależnie od ilości zatrudnionych pracowników,

– zatrudniających na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, którzy tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej,

– zatrudniających według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

~~W dniu 1 stycznia 2016 w przedsiębiorstwie było zatrudnionych 10 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy.~~ Oraz 10 pracowników zatrudnionych na część etatu, w wymiarze ½ pełnego wymiaru czasu pracy. Stan zatrudnienia u danego pracodawcy wynosi 15 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, czyli 10 pełnych etatów + 10 x ½ etatów mimo, że fizycznie w zakładzie pracy zatrudnionych jest 20 pracowników. Pracodawca nie jest zobowiązany do tworzenia Funduszu gdyż zatrudniał na dzień 1 stycznia mniej niż 20 pracowników. Może go jednak utworzyć dobrowolnie. Może też wypłacić swoim pracownikom świadczenie urlopowe.

Rezygnacja z Funduszu

Pracodawca, który na dzień 1 stycznia danego roku zatrudnia co najmniej 20 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty (z wyjątkiem pracodawców prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych) może zrezygnować z tworzenia funduszu świadczeń socjalnych na czas określony lub bezterminowo pod warunkiem, że zapis ten zostanie uwzględniony w obowiązującym w zakładzie pracy układzie zbiorowym lub w razie jego braku – w regulaminie wynagradzania.

Aby wprowadzić zmiany do układu zbiorowego pracy konieczna jest zgoda wszystkich organizacji związkowych będących jedną stroną układu. Natomiast zmiana w regulaminie wynagradzania powinna być uzgodniona z zakładową organizacją związkową. Nie we wszystkich zakładach pracy działają organizacje związkowe. Wtedy postanowienia dotyczące wysokości odpisu uzgadnia się z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

„Wczasy pod gruszą”

Działalnością socjalną pracodawcy jest m.in. organizowanie przez pracodawcę lub inny podmiot różnych form odpoczynku. Również dofinansowanie samodzielnie zorganizowanej przez pracownika formy odpoczynku we własnym zakresie – tzw. wczasów pod gruszą. ”Wczasy pod gruszą” są świadczeniem finansowanym z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, które mają charakter uznaniowy a przyznanie i ich wysokość zależy od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika.

„Mali pracodawcy”

Pozostali pracodawcy, którzy zatrudniają na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą (nie muszą) utworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub postanowić o wypłacie świadczenia urlopowego.

Co istotne, „mali pracodawcy” mogą całkowicie zrezygnować z tworzenia funduszu, jak i wypłaty świadczenia urlopowego. Muszą jednak o takiej decyzji poinformować pracowników, najpóźniej do końca stycznia danego roku kalendarzowego.

Pracodawca może podać tą informację do ogólnej wiadomości, w sposób przyjęty w danym zakładzie. Np. poprzez zawieszenie informacji na tablicy ogłoszeń, przesłanie wiadomości w lokalnej sieci Intranet itp.

Wzór informacji o nieutworzeniu Funduszu

ZAKŁAD FRYZJERSKI „KASIA” Poznań, 22.01.2016 r.

Uprzejmie informuje się, że w roku 2016 nie będzie tworzony zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ani nie będzie wypłacane świadczenie urlopowe.

Na dzień 1 stycznia 2016 stan zatrudnienia w zakładzie fryzjerskim „Kasia” wynosił mniej niż 20 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty dlatego też została podjęta decyzja o rezygnacji z udzielenia pomocy socjalnej w formie świadczenia urlopowego.

Podstawa prawna: art. 3 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U.2016.800)

Katarzyna Wolska

Pracodawcy, którzy zatrudniają poniżej 20 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty (stan na 1 stycznia danego roku) mogą zrezygnować z tworzenia funduszu, jednak mogą zdecydować się wypłatę raz do roku świadczenia urlopowego. Świadczenie urlopowe nie pochodzi ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jednak przysługuje z mocy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. To oznacza, że pracownik nie musi przedstawiać żadnego zaświadczenia o osiąganych dochodach, tak jak w przypadku tzw. wczasów pod gruszą.

Kto otrzymuje świadczenie socjalne na wczasy pod gruszą

Świadczenie to otrzymuje pracownik, który pozostaje w stosunku pracy i korzysta z urlopu wypoczynkowego przez co najmniej 14 dni kalendarzowych. Do wymienionego okresu zalicza się również dni wolne przypadające w trakcie urlopu wypoczynkowego.

Maksymalna wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć równowartości odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Zatem przepisy ustalają górna granicę wysokości świadczenia urlopowego.

Pracodawca może wypłacić maksymalną wysokość świadczenia urlopowego pracownikowi zatrudnionemu w tzw. normalnych warunkach, w 2016 w wysokości:

– na pełny etat – 1 093,93 zł 2017 – 1.185,66 zł

– na ½ etatu – 546,97 zł 2017 – 592,83 zł

– pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze, w wysokości:

– na pełny etat – 1 458,57 zł 2017 – 1.580,89 zł

– na ½ etatu – 729,29 zł 2017 – 790,45 zł

Kwota świadczenia urlopowego dla pracownika młodocianego odpowiada wysokości odpisu podstawowego naliczonego w zależności od roku nauki i wynosi w:

– I roku nauki: 145,86 zł 2017 – 158,09 zł

– II roku nauki: 175,03 zł 2017 – 189,71 zł

– III roku nauki: 204,20 zł 2017 – 221,32 zł

Brak informacji o nieutworzeniu Funduszu a wypłata świadczenia na wczasy pod gruszą

Część ekspertów oraz Państwowa Inspekcja Pracy stoi na stanowisku, że pracodawca spełniający warunki w zakresie stanu zatrudnienia, który ma obowiązek poinformowania pracowników o nietworzeniu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz niewypłacaniu świadczenia urlopowego do końca stycznia danego roku kalendarzowego, a który nie wywiąże się z tego obowiązku – powinien to świadczenie raz w roku pracownikom wypłacać.

W orzecznictwie natomiast pojawiły się rozstrzygnięcia na korzyść zapominalskich pracodawców. Stwierdzają, że pracodawca nie musi wypłacać świadczeń urlopowych, nawet jeśli do końca roku nie powiadomi pracowników o tym fakcie.

Warto zorientować się czy w zakładzie pracy funkcjonuje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i jeśli tak na jakich zasadach jest wypłacane świadczenie potocznie nazywane „wczasami pod gruszą”. W przypadku pracodawcy zatrudniającego do 20 50 osób, można liczyć na świadczenie urlopowe, którego wypłata niestety zależy od dobrej woli pracodawcy.

Chcesz zostać specjalistą prawa pracy? Koniecznie odwiedź sklep internetowy Kadry w pigułce – znajdziesz tam wiele atrakcyjnych tytułów!