Spóźnienia do pracy – konsekwencje dla pracownika

Spóźnienia do pracy mogą przynieść przykre konsekwencje dla pracownika. Pracodawca jest uprawniony do zastosowania nie tylko kar porządkowych, ale także zwolnienia pracownika w sytuacji powtarzających się spóźnień.

Spóźnienia do pracy – jakie konsekwencje?

Zgodnie z definicją Kodeksu pracy, czasem pracy pracownika jest czas, w którym pozostaje on w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu do wykonywania pracy. Pracownika obowiązuje określony wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Pracownik rozpoczyna pracę o określonej godzinie, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Oznacza to, że powinien być zdolny i gotowy do jej podjęcia oraz znajdować się na stanowisku pracy. Oprócz tego, pracownik powinien się odpowiednio przygotować, np. przebrać w ubiór służbowy lub przygotować odpowiednie narzędzia pracy.

Oczywiście każdemu, najbardziej punktualnemu pracownikowi może przytrafić się spóźnienie do pracy. W sytuacji, w której jest to jednorazowe spóźnienie, nie powinno być ono powodem zastosowania kary porządkowej, nawet w jej najłagodniejszym wymiarze, czyli kadry upomnienia. Sporadyczne spóźnienia, niezależnie od ich przyczyny nie powinny stać się wystarczającym powodem do wypowiedzenia umowy o pracę. Natomiast zastosowanie zwolnienia dyscyplinarnego w przypadku spóźnień do pracy, zależy od konkretnej sytuacji. Pracodawca powinien rozpatrzyć indywidualnie każdy przypadek. W przypadku sporu sądowego to na pracodawcy ciąży obowiązek udowodnienia, że posiadał wystarczające powody do zastosowania tzw. trybu dyscyplinarnego.

Podstawowe obowiązki pracownika

Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest sumienne i staranne  wykonywanie pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę, a także przestrzeganie czasu pracy ustalonego u danego pracodawcy.

Przez obowiązek przestrzegania czasu pracy przez pracownika, należy rozumieć punktualne jej rozpoczynanie, gotowość do świadczenia pracy w konkretnych, wyznaczonych godzinach, w miejscu pracy wyznaczonym przez pracodawcę, ale również w trakcie odbywania podróży służbowych czy pełnienia dyżurów pracowniczych.

Pracodawca ma kilka możliwości zareagowania na powtarzające się spóźnienia. Natomiast wszystkie „środki” przewidziane przepisami prawa powinien stosować z uwzględnieniem konkretnych okoliczności, aby uniknąć ewentualnych sporów sądowych.

Spóźnienia do pracy – konsekwencje wyciągane wobec pracowników

Obowiązek odpracowania nieobecności w pracy

Pracodawca nie musi od razu stosować wobec spóźnialskich podwładnych działań powodujących dla nich przykre konsekwencje. Może okazać się, że nawet powtarzające się spóźnienia nie zakłócają toku pracy w zakładzie pracy. Pracodawca może uznać za stosowne możliwość odpracowania przez pracownika czasu spóźnienia.

Brak wypłaty wynagrodzenia

Co do zasady, pracownik otrzymuje wynagrodzenie za czas przepracowany. Natomiast nie nabywa prawa do wynagrodzenia w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Pracownik, który niesprawiedliwi swojej nieobecności i nie wskaże wiarygodnych przyczyn usprawiedliwiających spóźnienie, nie otrzyma wynagrodzenia za czas spóźnienia. Pracodawca nie ma bowiem obowiązku wypłaty wynagrodzenia za ten czas.

Kary porządkowe

Kodeks pracy daje pracodawcy możliwość wymierzania kar porządkowych, poczynając od kary upomnienia, po karę nagany, aż po karę pieniężną. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji porządku w procesie pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może zastosować karę upomnienia lub nagany. Za opuszczenie stanowiska pracy bez usprawiedliwienia pracodawca może również zastosować karę pieniężną.

Kary porządkowe powinny być wykorzystywane z uwzględnieniem rodzaju naruszenia obowiązków, stopnia winy i dotychczasowego stosunku do pracy danego pracownika. To znaczy, że pracownik który spóźnił się jednorazowo do pracy uprzedzając o tym fakcie pracodawcę, nie powinien zostać ukarany karą upomnienia czy nagany. Są jednak sytuacje, w których pracownicy nagminnie nie przestrzegają obowiązujących ich godzin pracy. Powodują dezorganizację pracy w zakładzie pracy, a zastosowanie kary porządkowej wydaje się uzasadnione.

Wypowiedzenie umowy o pracę

Pracodawca ma możliwość rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. Pracodawca powinien jednak posiadać dowody na to, że pracownik notorycznie spóźniał się do pracy,

a nie było to jednorazowe zdarzenie. W praktyce wypowiedzenie takiego pracownikowi umowy o pracę może mieć dopiero miejsce w sytuacji powtarzających się pisemnych upomnień i nagan. W konsekwencji pojawia się możliwość wykorzystania ich jako podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę. Pisemne upomnienia lub nagany przechowywane w aktach osobowych pracownika stają się ważnymi dokumentami w celach dowodowych, w sytuacji gdy przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest dezorganizacja pracy spowodowana notorycznymi spóźnieniami pracownika.

Zwolnienie dyscyplinarne

Zwolnienie dyscyplinarne, czyli rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika, jest rozwiązaniem, którego wykorzystanie powinno być uzasadnione naprawdę ważnymi powodami. Skorzystanie z tej możliwości, wydaje się słuszne w przypadku rażącego zachowania pracownika. Na przykład, w przypadku wielokrotnie powtarzających się spóźnień powodujących znaczącą dezorganizację w miejscu pracy. Stosowne wydaje się rozwiązanie umowy w trybie dyscyplinarnym z pracownikiem, którego notoryczne spóźnienia powodowałyby poważne konsekwencje dla dobra firmy.

Spóźnienia do pracy – konsekwencje wobec niewywiązywania się z obowiązków

Pracownik jest zobowiązany do wywiązywania się ze swoich obowiązków pracowniczych, zwłaszcza dotyczących przestrzegania czasu pracy. Pracodawca nie powinien nadużywać przysługujących mu uprawnień dających możliwość „ukarania” pracownika za jednorazowe spóźnienia. Należy jednak pamiętać, że pracodawca ma możliwość zareagowania na powtarzające się spóźnienia, a przepisy prawa dają mu taką możliwość.