Wstępne badania lekarskie – zmiany od 1 kwietnia 2015 r.

Wstępne badania lekarskie od 1 kwietnia 2015 r. czekają zmiany. Ustawa o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej z dnia 7 listopada 2014 r., która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., wprowadza modyfikacje w Kodeksie pracy. Dotyczą one właśnie wstępnych badań lekarskich i pewnych „udogodnień” dla stron stosunku pracy w zakresie ich wykonywania.

Wstępne badania lekarskie – zmiany w 2015 r.

Badania wstępne wchodzą w skład pojęcia badań profilaktycznych, których wykonanie jest obowiązkiem pracownika. Pracodawca kieruje pracowników na badania lekarskie, jednocześnie pokrywając koszty związane z przeprowadzeniem badań . Dotyczy to orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Lekarz ocenia zdolność pracownika do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Badania wstępne mają na celu określenie, czy dany pracownik posiada zdolność psychofizyczną do pracy na stanowisku, które będzie zajmował.

Zgodnie z art. 229 par. 4 Kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Co do zasady, wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

osoby przyjmowane do pracy,
pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy,
inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2011 r.: stanowisko pracy określa zarówno rodzaj pracy, jak i miejsce pracy. Podstawowe znaczenie ma określenie czynników zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika. Ważna jest charakterystyka wykonywanej pracy, a nie sama nazwa stanowiska pracy.

Kto nie podlega wstępnym badaniom lekarskim

Według znowelizowanych przepisów Kodeksu pracy, wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych;
a także osoby przyjmowane do pracy, które pozostają jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą. Również po przedstawieniu aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Gdy pracodawca ten stwierdzi, że warunki odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, nie ma konieczności powtarzania badania. Wyłączenie nie dotyczy osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Wstępne badania lekarskie zostają przeprowadzone na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

Skierowanie na wstępne badania lekarskie

Wzór skierowania na badania lekarskie można znaleźć w załączniku nr 3 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U.2015.457).

Grzywna do 30 000 zł

Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko skierowanie kandydata na pracownika na wstępne badania lekarskie. Pracodawca ma obowiązek dopilnować aby osoba, która nie posiada orzeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, nie została dopuszczona do pracy. W razie niespełnienia tego obowiązku, pracodawcy grozi kara grzywny za wykroczenie z art. 283 § 1 Kodeksu pracy w wysokości do 30 000 zł.

Korzyści nowej regulacji

W związku z nowymi regulacjami dotyczącymi przeprowadzania wstępnych badań lekarskich pewnemu ograniczeniu ulegnie liczba wydawanych skierowań lekarskich oraz kosztów ponoszonych przez pracodawców w tym zakresie. Ponadto, pracownik będzie mógł posłużyć się aktualnymi badaniami lekarskimi w przypadku zmiany pracodawcy. Podczas podjęcia kolejnego zatrudnienia nie będzie konieczności ponownego ich przeprowadzania.

Podstawa prawna: