Roczny urlop macierzyński – uprawnienie pracownicy-matki

Pojęcie „roczny urlop macierzyński” jako uprawnienie pracownicy-matki nie istnieje w przepisach prawa pracy. Kobieta może przez 364 dni pobierać zasiłek macierzyński, jeśli po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego zdecyduje się na dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Dopiero te trzy rodzaje urlopu po zsumowaniu wynoszą prawie rok.

UWAGA! OD 02.01.2016 r. NIE FUNKCJONUJE POJĘCIE DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO. ZMIENIŁ SIĘ RÓWNIEŻ WYMIAR URLOPU RODZICIELSKIEGO!

Roczny urlop macierzyński?

Kobiecie przysługuje szereg uprawnień związanych z rodzicielstwem. Urlop macierzyński nie jest jedynym urlopem, z którego może skorzystać. Kobieta – pracownica ma również prawo do skorzystania z nieobowiązkowych urlopów, jakimi są: dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Prawo do skorzystania z nieobowiązkowych urlopów zachowuje również ojciec – pracownik wychowujący dziecko (w pewnych wyjątkowych sytuacjach ojciec – pracownik wychowujący dziecko może również skorzystać z urlopu macierzyńskiego).

Znowelizowane przepisy Kodeksu pracy, które weszły w życie 17 czerwca 2013 r. wprowadziły nowe pojęcie urlopu, jakim jest urlop rodzicielski. Jednocześnie umożliwiły znaczne wydłużenie czasu opieki nad nowo narodzonym dzieckiem. Potocznie zaczęto posługiwać się pojęciem, tzw. „rocznego urlopu”, który ma odzwierciedlać długość przysługującego kobiecie urlopu, udzielanego w związku z urodzeniem jednego dziecka przy porodzie, jednak nie jest to pojęcie precyzyjne ani wynikające z przepisów prawa pracy.

Urlop macierzyński

W przypadku urodzenia jednego dziecka przy porodzie, kobiecie przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni. Oczywiście w przypadku urodzenia wieloraczków, urlop macierzyński ulega wydłużeniu od 31 do 37 tygodni.

Pierwszym dniem urlop macierzyńskiego jest dzień porodu. Istnieje również możliwość skorzystania z tego urlopu w wymiarze nie przekraczającym 6 tygodni przez przewidywaną datą porodu. W tej sytuacji, konieczne jest złożenie do pracodawcy wniosku o udzielenie tego urlopu. Należy wskazać w nim datę rozpoczęcia korzystania z urlopu macierzyńskiego. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu.

Urlop macierzyński przysługuje z mocy prawa zatem nie ma konieczności składania wniosku o jego udzielenie do pracodawcy.

Dodatkowy urlop macierzyński

Dodatkowy urlop macierzyński udzielany jest w wymiarze do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy porodzie i w wymiarze do 8 tygodni w przypadku urodzenia wieloraczków. Prawo do skorzystania z tego urlopu przysługuje pracownikom, zarówno matce jak i ojcu dziecka. Rodzice mogą dzielić się prawem do tego urlopu. Jest on urlopem nieobowiązkowym. Należy pamiętać, aby złożyć do pracodawcy wniosek o udzielenie tego urlopu w terminie co najmniej 14 dni przed datą rozpoczęcia tego urlopu.

Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski trwa maksymalnie 26 tygodni, a jego długość nie jest uzależniona od liczby dzieci urodzonych przy porodzie. Jest on również uprawnieniem pracowniczym, z którego mogą skorzystać oboje rodzice. Co ciekawe, zarówno matka jak i ojciec dziecka mogą skorzystać z tego urlopu jednocześnie. Łączny wymiar udzielonego im urlopu nie może przekroczyć wymiaru tego urlopu, czyli 26 tygodni.

Urlop ten, podobnie jak dodatkowy urlop macierzyński jest urlopem nieobowiązkowym. Pracodawca udziela tego urlopu na pisemny wniosek pracownika. Powinien on być złożony do pracodawcy na co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Złożenie wniosku tylko przez kobietę

Pracownica może złożyć do pracodawcy pisemny wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim nieobowiązkowych urlopów. Są to: dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski w pełnym wymiarze. Złożenie wniosku musi nastąpić nie później niż w terminie 14 dni po porodzie. Korzystając z tej możliwości, pracownica deklaruje wykorzystanie wszystkich przysługujących jej urlopów związanych z urodzeniem dziecka w pełnym wymiarze. Za czas ich trwania przysługuje wypłata zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Pojęcie tzw. rocznego urlopu

Pojęcie „roczny urlop macierzyński” to potocznie używanym pojęcie, którego definicja nie wynika z żadnych przepisów prawa. Rodzice często posługują się nim, w celu zwrócenia uwagi na fakt korzystania przez matkę dziecka ze wszystkich przysługujących jej urlopów z tytułu urodzenia dziecka.

W przypadku, w którym kobieta zdecyduje się na wykorzystanie po urlopie macierzyńskim – dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, a także złoży pisemny wniosek do pracodawcy o udzielenie tych urlopów, ma możliwość opieki nad nowo narodzonym dzieckiem przez 364 dni (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy porodzie). Wynika to z sumowania liczby tygodni wszystkich urlopów przysługujących pracownicy po urodzeniu dziecka.

20 tygodni urlopu macierzyńskiego + 6 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego + 26 tygodnie urlopu rodzicielskiego = 52 tygodni x 7 dni = 364

Rok kalendarzowy trwa 365 dni lub 366 w roku przestępnym.

„Roczny urlop” nie jest zatem urlopem, który trwa cały rok. Należy zwrócić na to uwagę przy ustalaniu daty zakończenia trwających urlopów umożliwiających kobiecie sprawowanie opieki nad nowo narodzonym dzieckiem.

Podstawa prawna:

Art. 180, Art. 1821, Art. 1821a Ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U.2014.1502 j.t. )