Komu przysługuje świadczenie rehabilitacyjne?

Świadczenie rehabilitacyjne jest jednym ze świadczeń, z których może skorzystać ubezpieczony, który podlega ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo lub dobrowolnie. Natomiast gdy przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy albo choroba zawodowa – przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem wypadkowym. Odpowiedź, na pytanie komu przysługuje świadczenie rehabilitacyjne oraz jak je uzyskać, znajdziecie poniżej.

Zasady przyznawania świadczenia rehabilitacyjnego zostały szczegółowo wyjaśnione w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Świadczenie to przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu okresu zasiłkowego jest nadal niezdolny do pracy. Gdy jego dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.

Kiedy następuje wyczerpanie zasiłku chorobowego?

Każda osoba pracująca, za którą opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, może skorzystać z zasiłku chorobowego. Zasiłek przysługuje na podstawie wystawionego przez lekarza zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub pobytu w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik rozumiany jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru oraz spółdzielczej umowy o pracę, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego finansowanego przez pracodawcę przez pierwsze 33 (lub 14 dni w przypadku gdy osoba ukończyła 50 rok życia) orzeczonej niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym. Pracownikowi również przysługuje zasiłek chorobowy, ale dopiero od 34 i odpowiednio 15 dnia orzeczonej niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

Są sytuacje, w których pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Czyli gdy przyczyną niezdolności do pracy z powodu choroby jest wypadek przy pracy lub choroba zawodowa. Zasiłek ten przysługuje nawet wtedy, gdy pracownik nie wykorzystał jeszcze 33 lub 14 dni okresu niezdolności do pracy, za który przysługuje wynagrodzenie chorobowe.

Niektóre osoby mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Są to: zleceniobiorca, osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, osoba z nią współpracująca. Również osoba świadcząca pracę na podstawie umowy uaktywniającej lub osoba prowadząca działalność gospodarczą może dobrowolnie opłacać składki. Podleganie ubezpieczeniu chorobowemu uprawnia do skorzystania ze świadczeń przysługujących na mocy Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w tym zasiłku chorobowego.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu po upływie tzw. okres wyczekiwania. Okres ten wynosi 30 dni dla osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo. Dla osób podlegających ubezpieczeniu dobrowolnie jest to 90 dni, z pewnymi wyjątkami.

Czas przebywania na zwolnieniu lekarskim

Czas przebywania na zwolnieniu lekarskim, za którą ubezpieczony otrzymuje wynagrodzenie/zasiłek chorobowy jest ograniczona i wynosi:

– 182 dni

– 270 dni w przypadku ciąży lub gruźlicy.

Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.

Jeżeli ubezpieczony wyczerpie okres zasiłkowy trwający 182 dni lub 270 dni, może powrócić do pracy. Oczywiście może to zrobić, jeśli odzyska zdolność do pracy orzeczoną odpowiednim zaświadczeniem lekarskim. Może skorzystać ze świadczenia rehabilitacyjnego jeśli dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.

Co należy zrobić aby skorzystać ze świadczenia rehabilitacyjnego?

Należy odpowiednio wcześnie złożyć komplet dokumentów do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W praktyce to pracodawcy dbając o dobro pracownika, informują zainteresowanego o kończącym się tzw. okresie zasiłkowym. Powiadamiają przy tym o konieczności przedłożenia do ZUS odpowiednich dokumentów.

Jakie są to dokumenty?

Pierwszym z nich jest druk ZUS Np.-7 – oświadczenie do celów świadczenia rehabilitacyjnego. I część tego oświadczenia wypełnia ubezpieczony, natomiast II część wypełnia płatnik składek czyli zatrudniający.

Do oświadczenia ZUS NP.-7 należy załączyć wywiad zawodowy ZUS N-10. Ten dokument w całości wypełnia zatrudniający wraz z pomocą osoby odpowiedzialnej w zakładzie pracy za przestrzeganie przepisów BHP.

Ostatnim, trzecim dokumentem wchodzącym w skład kompletnej dokumentacji jest druk ZUS N-9. Czyli zaświadczenie o stanie zdrowia, wystawiane przed lekarza leczącego. Ubezpieczony musi sam zadbać o zdobycie tego dokumentu.

W przypadku, w którym ubezpieczony jest niezdolny do pracy z powodu wypadku przy pracy lub chorobowy zawodowej, powinien dołączyć odpowiednio:

– protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy lub kartę wypadku,

– decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaną przez inspektora sanitarnego.

Jeśli o świadczenie rehabilitacyjne ubiega się osoba, której zatrudnienie uległo zakończeniu, powinna złożyć do ZUS oświadczenie na druku ZUS Z-10.

Kompletną dokumentację należy złożyć w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej według miejsca zamieszkania. Wymagany termin wynosi co najmniej na 6 tygodni przed zakończeniem pełnego (182, 270 dni) okresu zasiłkowego.

Jest to szalenie istotne z tego względu, że po wyczerpaniu zasiłku chorobowego ubezpieczonemu nie przysługuje już prawo do zasiłku chorobowego. W takiej sytuacji pozostajemy bez środków do życia.  Skompletowanie całej dokumentacji często nie zajmuje jednego dnia, dlatego warto nie odkładać tego na ostatnią chwilę.

Świadczenie rehabilitacyjne przyznaje się maksymalnie na okres 12 miesięcy a o potrzebie przyznania tego świadczenia orzeka lekarz orzecznik ZUS.

O potrzebie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS. Jeżeli świadczenie jest wypłacanie przez ZUS, do jego wypłaty niezbędne jest dodatkowo zaświadczenie płatnika składek (zatrudniającego) wystawione na druku ZUS Z-3 – w przypadku pracowników, ZUS Z-3b –  przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a – w przypadku pozostałych ubezpieczonych.

W jakiej wysokości jest wypłacane świadczenie rehabilitacyjne?

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje w wysokości 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy tego świadczenia. Następnie 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres. Pracownik otrzymuje 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży albo jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, natomiast podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy z pewnymi zastrzeżeniami.

Kiedy świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje?

Pochylmy się nad tym, komu świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje. Świadczenie to nie przysługuje jeśli osoba jest uprawniona do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Nie przysługuje również podczas urlopu na poratowanie zdrowia, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów.

Świadczenie to nie przysługuje za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie odrębnych przepisów. Nie przysługuje również w okresie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. Świadczenia rehabilitacyjnego nie otrzyma pracownik, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została przez ubezpieczonego w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia. Nie wypłaca się go także w przypadku niewłaściwego wykorzystywania okresu, na który świadczenie zostało przyznane.

W książce Prawo pracy first minute znajdziesz odpowiedzi na praktyczne pytania związane z zatrudnieniem.

Podstawa prawna:

– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2014.1502)

– Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2016.372)