Czy osoba posiadająca znaczny stopień niepełnosprawności wykluczający samodzielną egzystencję może świadczyć pracę?

Orzeczenie o niepełnosprawności wykluczające samodzielną egzystencję nie stanowi przeszkody do podjęcia lub kontynuacji pracy, pod warunkiem że pracownik posiada aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na konkretnym stanowisku. Takie orzeczenie musi być wydane na podstawie profilaktycznych badań lekarskich zrealizowanych na skierowanie od pracodawcy.

Obowiązki pracodawcy

Zgodnie z art. 229 § 4 Kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, które potwierdza brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku, zgodnie z warunkami opisanymi w skierowaniu na badania.

Profilaktyczne badania lekarskie (wstępne, okresowe, kontrolne) przeprowadza się na podstawie skierowania od pracodawcy, zgodnie z:

§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 30 maja 1996 r. w sprawie badań lekarskich pracowników (Dz.U. z 2016 r. poz. 2067).

Dla pracodawcy wiążące jest właśnie to orzeczenie lekarskie wydane w ramach badań profilaktycznych, a nie ogólne orzeczenie o niepełnosprawności.

Czy orzeczenie o niepełnosprawności wyklucza pracę?

Nie. Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, w tym także z zapisem „niezdolność do samodzielnej egzystencji”, nie wyklucza możliwości pracy – jeśli osoba:

ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe,
przeszła pozytywnie badania profilaktyczne z wynikiem „zdolny do pracy”.

Potwierdza to m.in.:

uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 29 września 2006 r., sygn. II UZP 10/06:

„Osoby uznane za niezdolne do pracy, w tym także do samodzielnej egzystencji, mogą podejmować zatrudnienie, jeśli mają odpowiednie kwalifikacje i warunki zdrowotne do wykonywania pracy na konkretnym stanowisku (np. osoby niewidome, poruszające się na wózku, wykonujące pracę umysłową).”

Podsumowanie

O dopuszczeniu do pracy decyduje wynik profilaktycznych badań lekarskich – nie ogólne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
Pracownik może pracować, nawet jeśli posiada orzeczenie o braku samodzielnej egzystencji, jeśli lekarz medycyny pracy nie stwierdzi przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.
Pracodawca musi przestrzegać przepisów art. 229 Kodeksu pracy oraz rozporządzenia ws. badań profilaktycznych.