Przestój ekonomiczny wraz z obniżeniem wysokości wynagrodzenia
Przestój ekonomiczny jest jedną z sytuacji uprawniającą do skorzystania z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników w dobie kryzysu wywołanego epidemią koronawirusa. Obniżenie wynagrodzenia pracowników może stanowić nie więcej niż 50%. Jakie są warunki uzyskania dofinansowania? Co oznacza spadek obrotów gospodarczych? Na jak długo można wprowadzić obniżkę wynagrodzeń? Jakie dokumenty należy przygotować? Gdzie złożyć wniosek?
Przestój w pracy w związku z epidemią koronawirusa
Pracodawca zatrudniający pracowników ponosi ryzyko prowadzenia swojej działalności (przede wszystkim działalności gospodarczej). Jednocześnie na mocy art. 117 § 2 Kodeksu pracy pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.
W praktyce oznacza to tyle, że za czas przestoju w zakładzie pracy wywołanego epidemią, pracownik nie wykonuje pracy, jednak zachowuje prawo do swojego wynagrodzenia. Po stronie pracodawcy powstaje w związku z tym ogromne obciążenie finansowe.
Obniżenie wymiaru etatów lub przestój ekonomiczny
Na mocy art. 15g ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych przewidziane są dwa rozwiązania, dzięki którym pracodawca może wnioskować o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników:
- obniżenie wymiaru etatów o 20% lub
- obniżenie wynagrodzeń nie więcej niż o 50% w związku z przestojem ekonomicznym.
Przestój ekonomiczny – zasady
Art. 15g ww ustawy:
(…)
6. Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
7. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 6, jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, o którym mowa w ust. 1, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
Obniżka wynagrodzenia
Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
W przypadku przestoju ekonomicznego maksymalna kwota na pracownika wyniesie 1 300,00 zł brutto (50% 2600 zł brutto) oraz składki na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy od przyznanego świadczenia 233,09 zł (wysokość składki uzależniona jest od wysokości składki wypadkowej obowiązującej u danego pracodawcy: od 0,67% do 3,33%, podana wysokość składki dotyczy poziomu 1,67%, a więc wysokość przyznanej składki na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy od przyznanego świadczenia może być różna).
Pracownik jest wynagradzany stałą stawką miesięczną wynoszącą 5000 zł brutto. Wynagrodzenie pracownika może być obniżone maksymalnie o 50%, tj. z 5000 zł do 2600 zł, (jednak do kwoty nie niższej aniżeli płaca minimalna (z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy)), przy czym pracodawca może otrzymać dofinansowanie w wysokości 1300 zł (50% wynagrodzenia) + składki ZUS w części finansowanej przez pracodawcę od tej kwoty (art. 15g ust. 2 „tarczy antykryzysowej”)
Warunki
Warunkiem dofinansowania w tym przypadku jest:
- objęcie przestojem ekonomicznym, czyli w związku np. z zatrzymaniem produkcji, brakiem zamówień, pracodawca nie ma możliwości zapewnienia pracownikom pracy, zatem pracownicy nie wykonują pracy jednak zachowują za ten czas prawo do wynagrodzenia,
Warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego ustala się w porozumieniu. Jeżeli u pracodawcy brak jest związków zawodowych porozumienie należy zawrzeć z przedstawicielem pracowników. Przedstawicieli pracowników należy wybrać w trybie przyjętym u pracodawcy. W przypadku trudności w przeprowadzeniu wyborów przedstawicieli pracowników z powodu COVID-19, w szczególności wywołanych nieobecnością pracowników, trwającym przestojem lub wykonywaniem przez część pracowników pracy zdalnej, porozumienie to może być zawarte z przedstawicielami pracowników wybranymi przez pracowników uprzednio dla innych celów przewidzianych w przepisach prawa pracy.Pracodawca przekazuje kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.
UWAGA!
Wprowadzenie przestoju nie przerywa trwających urlopów wypoczynkowych. Zgodnie z art. 165 Kodeksu pracy obligatoryjne przesunięcie terminów urlopów następuje jedynie w przypadku czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy, urlopu macierzyńskiego. Przepisy nie zabraniają również korzystania z urlopów wypoczynkowych w trakcie trwania przestoju.
- obniżenie wynagrodzeń maksymalnie o 50% jednak do kwoty nie niższej aniżeli płaca minimalna (z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy),
- spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19 (co to oznacza? czytaj dalej)
- zawarcie porozumienia w sprawie obniżenia wysokości wynagrodzeń ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników,
Wspomniane porozumienie powinno określać co najmniej:
1) grupy zawodowe objęte przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy;
2) obniżony wymiar czasu pracy obowiązujący pracowników;
3) okres, przez jaki obowiązują rozwiązania dotyczące przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy.
Wydaje się, że użycie przez ustawodawcę spójnika „lub” w ww. przepisie miało na celu umożliwienie pracodawcom skorzystanie z obu rozwiązań. Bez wątpienia pracodawca może w odniesieniu do części pracowników uzyskać pomoc związaną z przestojem ekonomicznym, a do części pomoc związaną z obniżeniem wymiaru czasu pracy.
- spełnienie kryteriów o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy z zastrzeżeniem, że przedsiębiorca nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r.,
- wobec przedsiębiorcy nie mogą zachodzić przesłanki do ogłoszenia upadłości,
- minimalny okres prowadzenia działalności.
UWAGA!
Od kiedy?
Zawarcie porozumienia w zakresie objęcia pracowników przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy i wynikająca z tego obniżka wynagrodzenia, które są związane ubieganiem się o dofinansowanie z FGŚP było możliwe dopiero od dnia 31 marca 2020 r.
Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku, tj. w czwartym kwartale 2019 przeciętne wynagrodzenie wyniosło: 5198,58 zł; 5 198,58 zł x 300% = 15 595,74 zł brutto
Co oznacza spadek obrotów gospodarczych?
Zgodnie z przepisami „tarczy antykryzysowej” przez spadek obrotów gospodarczych rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:
- nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub
- nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.
Bez wypowiedzeń zmieniających i indywidualnych porozumień
Jak wskazano w Przewodniku Antykryzysowym dla Przedsiębiorców, „Przy ustalaniu warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy nie stosuje się art. 42 § 1–3 Kodeksu pracy, czyli przepisów dotyczących zmiany warunków zatrudnienia w trybie wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Oznacza to, że pracodawca nie będzie musiał składać pracownikom tzw. wypowiedzeń zmieniających, ani zawierać z nimi dodatkowych indywidualnych porozumień w celu wdrożenia uzgodnionych rozwiązań.”
Okres dofinansowania
Ponadto wspomniane dofinansowanie obejmuje maksymalnie 3-miesięczne wynagrodzenie pracowników oraz opłaty składek na ubezpieczenia społeczne.
Dokumenty do wniosku o dofinansowanie
Dokumenty do wniosku wynikają z przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych do ustawy i są to dokumenty:
- kopia porozumienia,
- wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń,
- kopia pełnomocnictwa (o ile dotyczy).
Oświadczenia przedsiębiorcy
Ponadto przedsiębiorca składa oświadczenia o:
- posiadaniu statusu przedsiębiorcy,
- wystąpieniu spadku obrotów gospodarczych,
- braku przesłanek do ogłoszenia upadłości,
- niezaleganiu w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, FGŚP lub FP do końca III kwartału 2019 r.,
- nieubieganiu się i rezygnacji z ubiegania się o pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłaty na rzecz ochrony miejsc pracy,
- skorzystaniu ze zwolnień w opłacaniu składek na ZUS, o których mowa w ustawie COVID-19,
- odprowadzaniu składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń pracowników ujętych w wykazie pracowników dołączonym do Wniosku.
Gdzie złożyć wniosek?
Wniosek należy złożyć w Wojewódzkim Urzędzie Pracy, właściwym dla siedziby pracodawcy. Wniosek będzie można złożyć do WUP w formie papierowej lub elektronicznej za pomocą portalu praca.gov.pl
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 374)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1040)
Fragmenty książki: „Urlopy pracownicze i inne zwolnienia od pracy”
Publikacja stanowi kompendium wiedzy na temat urlopów pracowniczych...
Harmonogram czasu pracy
Harmonogram czasu pracy – optymalizacja zarządzania personelem Za organizację...