Akt o dostępności już od 2025

Od czerwca 2025 roku przedsiębiorcy kluczowych sektorów staną przed nowym wyzwaniem – wprowadzeniem Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA). Jak wskazano w uzasadnieniu projektu: przepisy ustawy mają wpłynąć na usunięcie barier w dostępie do produktów i usług poprzez otwarcie drzwi do bardziej inkluzywnego społeczeństwa dla osób o szczególnych potrzebach.
Obowiązki wynikające z nowych regulacji mają być stosowane od dnia 28 czerwca 2025 r. Projekt ustawy przewiduje dla niektórych rodzajów produktów i usług dłuższe okresy przejściowe.

Przepisy unijne

Państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) są zobowiązane do transpozycji przepisów dyrektywy 2019/882 do przepisów krajowych. W Polsce za koordynację wdrożenia przepisów dyrektywy 2019/882 odpowiedzialne jest Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (tzw. Europejski akt o dostępności) wskazuje, że wraz z rozwojem technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz postępującą digitalizacją wszystkich sfer życia, popyt na dostępne produkty i usługi, jak i dostępnych informacji na temat tych produktów i usług, zwiększa się.
Jest to spowodowane:

• stałym wzrostem liczby osób, które napotykają na ograniczenia funkcjonalne podczas korzystania z produktów i usług (przede wszystkim osoby z niepełnosprawnościami, osoby starsze, migranci) oraz
• zmianami w zachowaniach i przyzwyczajeniach konsumenckich (np. poleganie na różnorodnych kanałach komunikacyjnych).

Podaż dostępnych produktów i usług na wewnętrznym rynku nie jest obecnie w stanie zaspokoić tego popytu na satysfakcjonującym poziomie.

Dyrektywa 2019/882 jest pierwszym aktem w prawie unijnym o tak szerokiej regulacji.

Zakładane korzyści

Dzięki możliwości zapewnienia pełniejszej i skuteczniejszej dostępności konsumenci skorzystają na szerszym dostępie do produktów i usług, co z kolei bezpośrednio przyczyni się do ułatwienia korzystania z wielu obszarów życia, takich jak edukacja, praca, mobilność, ochrona zdrowia, kultura – a w wielu przypadkach w ogóle pozwoli na dostęp do nich z poszanowaniem godności i równości.

Równocześnie dyrektywa 2019/882 realizuje cel społeczny, którym jest ograniczenie wykluczenia społecznego i umożliwienie niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami w społeczeństwie. Poza osobami niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573, z późn. zm. z przepisów dyrektywy 2019/882 skorzystają także inne grupy konsumentów, m.in. osoby starsze i te, które czasowo doświadczają ograniczeń funkcjonalnych.

Dotychczasowe przepisy w Polsce

Ostatnie zmiany prawa polskiego w tym zakresie skierowane były do podmiotów publicznych:

• ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami9). 
• ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych11).

W zakresie rozwiązań, w odniesieniu do których prawo UE pozostawia państwom członkowskim możliwość swobodnego kształtowania zakresu i treści przepisów krajowych, pod uwagę wzięto szereg czynników, w tym:

• skuteczność funkcjonujących w Polsce instrumentów na rzecz zapewniania dostępności;
• obserwowany stan dostępności produktów, usług i środowiska zbudowanego w Polsce;
• sytuację osób ze szczególnymi potrzebami w Polsce;
• kondycję ekonomiczną podmiotów gospodarczych funkcjonujących w sektorach gospodarki objętych regulacją, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw;
• zmiany gospodarcze i społeczne będące wynikiem pandemii wirusa SARS-CoV-2 po 2020 r.