Sytuacja osobista danej osoby w kontekście kryteriów do zwolnienia – orzecznictwo

W wyroku z dnia 11 października 2022 r. (sygn. akt I PSKP 77/21), Sąd Najwyższy wskazał, że wybór pracownika do zwolnienia może być uznany za sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, jeśli jego sytuacja osobista jest znacznie gorsza niż innych pracowników objętych redukcją. Chodzi tu o przypadki, gdy pracownik samotnie wychowuje dzieci, opiekuje się osobą niepełnosprawną lub nie ma innych źródeł dochodu, podczas gdy inni pracownicy mają lepszą sytuację życiową, np. są już na emeryturze lub mają dodatkowe źródła utrzymania.

W innym wyroku z dnia 15 grudnia 2004 r. (sygn. akt I PK 97/04), Sąd Najwyższy uznał, że wytypowanie do zwolnienia pracownika, który po rozwiązaniu stosunku pracy ma zapewnione środki utrzymania w postaci świadczeń emerytalnych, stanowi akceptowane społecznie kryterium wyboru pracownika do zwolnienia.

Podobnie w wyroku z dnia 7 kwietnia 2011 r. (sygn. akt I PK 238/10), Sąd Najwyższy stwierdził, że wytypowanie pracownika do zwolnienia z uwagi na posiadane przez niego zabezpieczenie socjalne w postaci określonych świadczeń, np. emerytury lub renty, jest dopuszczalne.

Warto również zwrócić uwagę na wyrok z dnia 19 stycznia 2016 r. (sygn. akt I PK 72/15), w którym Sąd Najwyższy podkreślił, że kryteria doboru pracowników do zwolnienia powinny być wskazane zwalnianym pracownikom już w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony.

Podsumowując, choć sytuacja osobista pracownika nie jest głównym kryterium przy doborze do zwolnienia, to w określonych przypadkach, gdy jej nieuwzględnienie prowadziłoby do rażącej niesprawiedliwości, może stanowić podstawę do zakwestionowania decyzji pracodawcy.