15 lipca 2015|

Prawa pracownika w okresie wypowiedzenia

Wypowiedzenie umowy o pracę to jeden ze sposobów rozwiązania stosunku pracy. Prawo do wypowiedzenia umowy ma pracodawca i pracownik. Długość okresu wypowiedzenia zależy od okresu zatrudnienia i rodzaju umowy. Trwają prace nad zrównaniem okresów wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony. Jakie prawa dotyczą pracownika w okresie wypowiedzenia?

Wypowiedzenie umowy o pracę – jakie prawa obowiązują pracownika w okresie wypowiedzenia

Wypowiedzenie umowy o pracę jest jedną z możliwości przewidzianą przepisami Kodeksu pracy umożliwiającą rozwiązanie trwającej umowy o pracę. Zarówno pracownik jak i pracodawca może wypowiedzieć umowy o pracę. Niezależnie od rodzaju zawartej przez strony umowy o pracę, prawo wypowiedzenia tej umowy przysługuje zarówno pracownikowi i pracodawcy. Pewny wyjątek stanowi umowa zawarta na czas określony, krótszy niż 6 miesięcy. Wypowiedzenie umowy o pracę jest oświadczeniem woli. Zmierza ono w kierunku wywołania określonego skutku prawnego jakim jest rozwiązanie umowy o pracę.

Forma pisemna

Pracodawca wypowiadający umowę o pracę ma obowiązek zachować formę pisemną. W oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę pracodawca powinien zawrzeć pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.

Wypowiedzenie umowy o pracę, co do zasady powinno nastąpić na piśmie, jednak skuteczność wypowiedzenia nie zależy od zachowania formy pisemnej. Przyjmuje się, że do rozwiązania umowy o pracę w drodze wypowiedzenie dojdzie w formie wypowiedzenia umowy ustnie, w przypadku przesłania faksem, mailem lub sms-em. Oświadczenie woli uważa się za złożone gdy doszło do niej w taki sposób, że druga strona mogła zapoznać się z jego treścią.

Okresy wypowiedzenia

W zależności od rodzaju umowy o pracę, okres wypowiedzenia różni się. Umowa o pracę może być zawarta na czas nieokreślony, na czas określony, na okres próbny, na czas wykonywanej pracy oraz na zastępstwo. Długość okresu wypowiedzenia wskazana przepisami Kodeksu pracy obowiązuje zarówno pracownika jak i pracodawcę. Prawa pracownika w okresie wypowiedzenia muszą być przestrzegane, niezależnie od jego długości.

To, jakie prawa pracownika obowiązują w okresie wypowiedzenia, zależy od formy zatrudnienia.

Umowa na czas nieokreślony

W przypadku umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, okres wypowiedzenia wynosi:

  • 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące, jeśli był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Oznacza to uwzględnienie wszystkich okresów zatrudnienia u konkretnego pracodawcy. Niezależnie od ilości zawartych z tym pracodawcą umów o pracę, długości przerw między nimi czy trybu ich rozwiązania.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wlicza się okres wypowiedzenia tej umowy.

Pracownik wypowiedział umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony w dniu 30 czerwca 2015 r. Jego staż pracy u danego pracodawcy liczony na dzień 30 czerwca 2015 r. wynosi 2 lata 11 miesięcy 3 dni. Okres wypowiedzenia zaczyna biec od 1 lipca 2015 r. W dniu 27 lipca 2015 r. zakładowy staż pracy pracownika wyniesie 3 lata zatem obowiązujący pracownika okres wypowiedzenie równy jest 3 miesiącom, mimo, że w dniu złożenia pisma wypowiadającego umowę pracownika obowiązywał krótszy okres wypowiedzenia.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę, który obejmuje miesiąc lub wielokrotność miesiąca kończy się zawsze w ostatnim dniu miesiąca i liczymy go od 1 dnia pełnego miesiąca kalendarzowego. Czyli wypowiedzenie złożone 15 lipca rozpoczyna swój bieg dopiero 1 sierpnia.

Przyczyna wypowiedzenia

Pracodawca wypowiadając umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony jest zobowiązany wskazać przyczynę wypowiedzenia. Przyczyna wypowiedzenia musi być konkretna i rzeczywista. Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony, na okres próbny, na zastępstwo nie wymaga wskazania przyczyny wypowiedzenia.

Umowa na czas określony

Umowę na czas określony, co do zasady, rozwiązujemy z upływem terminu, na który ją zawarto. Jednak w przypadku umowy o pracę zawartej na czas określony dłuższy iż 6  miesięcy (choćby 6 miesięcy i 1 dzień) pracodawca może zawrzeć w treści tej umowy tzw. klauzulę o możliwości wypowiedzenia umowy za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia.  

OD 22.02.2016 r. OKRES WYPOWIEDZENIA USTALA SIĘ NA PODSTAWIE ART. 36 § 1 KODEKSU PRACY

 Długość okresu wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony jest dokładnie taka sama jak w przypadku umowy na czas nieokreślony – patrz powyżej!

Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub wielokrotność tygodnia kończy się zawsze w sobotę.

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny – trwający 3 miesiące. Zgodnie z art. 34 Kodeksu pracy pracownika obowiązuje 2 tygodniowy okres wypowiedzenia. Pracownik złożył wypowiedzenie umowy o pracę w dniu 30 czerwca 2015 r. tj. we wtorek. Okres wypowiedzenia rozpocznie bieg w najbliższą po 30 czerwca sobotę, tj. od 4 lipca 2015 r. i zakończy się  również w sobotę, tj. 18 lipca 2015 r. 18 lipca 2015 r. jest dniem rozwiązania umowy o pracę, jest to również ostatni dzień pracy pracownika.

Umowa na okres próbny

Umowa na okres próbny można zawrzeć maksymalnie na okres 3 miesięcy. W zależności od czasu trwania umowy zawartej na okres próbny, okres wypowiedzenia jest zróżnicowany, i trwa:

  • 3 dni robocze jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
  • 1 tydzień, jeśli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
  • 2 tygodnie, jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Umowę na okres próbny można zawrzeć na jeden dzień, maksymalnie może trwać 3 miesiące.

Umowa na zastępstwo

Umowa na zastępstwo rozwiązuje się za trzydniowym wypowiedzeniem.

3-dniowy okres wypowiedzenia obejmuje dni robocze, przypadające od poniedziałku do soboty, z wyjątkiem niedziel i świąt będącymi dniami ustawowo wolnymi od pracy.

UWAGA! OD 22.02.2016 r. OKRES WYPOWIEDZENIA USTALA SIĘ NA PODSTAWIE ART. 36 § 1 KODEKSU PRACY.

Umowa na czas wykonywania określonej pracy

Umowa o pracę zawarta na czas wykonywania określonej pracy rozwiązuje się z dniem wykonania przez pracownika zleconej pracy. Nie ma możliwości wypowiedzenia tej umowy. To nie oznacza, że nie może zostać rozwiązana w innym trybie, np. na mocy porozumienia stron lub w trybie dyscyplinarnym.

UWAGA! OD 22.02.2016 r. NIE FUNKCJONUJE UMOWA NA CZAS WYKONYWANIA OKREŚLONEJ PRACY.

Skrócenie okresu wypowiedzenia

Okresów wypowiedzenia nie można skracać poza pewnymi wyjątkami, które dotyczą umowy na czas nieokreślony. Zgodnie z art. 361 § 1 Kodeksu pracy pracodawca może skrócić okres trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia do 1 miesiąca. Można tego dokonać tylko w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Natomiast zgodnie z art. 36 § 6 Kodeksu pracy, strony umowy o pracę, czyli zarówno pracownik jak i pracodawca, mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony przez jedną ze stron, zawnioskować o ustalenie wcześniejszego terminu rozwiązania umowy o pracę.

Jeśli strony umowy dojdą do porozumienia w kwestii wcześniejszego terminu rozwiązania umowy o pracę, umowa nadal zostanie rozwiązana w trybie wypowiedzenia umowy, poprzez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Wydłużenie okresu wypowiedzenia

Okresy wypowiedzenia można wydłużać, jeśli ich wydłużenie jest korzystne dla pracownika. Okresy wypowiedzenia wskazane przepisami Kodeksu gwarantują stronom zawartego stosunku pracy minimum czasu, który upłynie zanim rozwiąże się umowę o pracę. W ocenie Sądu Najwyższego wydłużenie okresu wypowiedzenia nie jest niekorzystne dla pracownika, jeżeli w rezultacie pracownik zyskuje większą stabilność zatrudnienia. Oczywiście wydłużenie okresu wypowiedzenia musi odnosić się do konkretnych okoliczności, należy uwzględnić „bilans korzyści i strat” dla pracownika.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, zawartej na czas nieokreślony, na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, to strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę, w momencie legitymowania się przez pracownika zakładowym stażem pracy krótszym niż 6 miesięcy – okres wypowiedzenia może być wydłużony do 1 miesiąca. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę w momencie, gdy staż zakładowy pracownika wynosi co najmniej 6 miesięcy, to okres wypowiedzenia można wydłużyć do 3 miesięcy.

Prawa pracownika w okresie wypowiedzenia:

Prawa pracownika w okresie wypowiedzenia – zwolnienie na poszukiwanie pracy

Jeśli pracodawca wypowiada umowę o pracę (tylko w przypadku wypowiedzenia umowy przez pracodawcę!), pracownikowi przysługują dni wolne na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Jeśli ze względu na zakładowy staż pracy pracownika obowiązuje 2 tygodniowy lub 1 miesięczny okres wypowiedzenia, ma on prawo do skorzystania z 2 dni zwolnienia na poszukiwanie pracy. Natomiast, jeśli pracownika obowiązuje 3 miesięczny okres wypowiedzenia, może wykorzystać 3 dni na poszukiwanie pracy.

Aby móc skorzystać z dni wolnych na poszukiwanie pracy nie wolno zapomnieć o złożeniu stosownego wniosku do pracodawcy – o udzielenie dni wolnych od pracy.

Pracodawca nie może odmówić udzielenia dni wolnych na poszukiwanie pracy. Jeśli pracownik nie wykorzysta dni wolnych na poszukiwanie pracy, nie przysługuje mu ekwiwalent pieniężny.

Prawa pracownika w okresie wypowiedzenia – cofnięcie wypowiedzenia

Pracownik, który wypowiedział umowę o pracę a następnie zmienił zdanie, może wycofać wypowiedzenie. Jednak cofnięcie wypowiedzenia będzie skuteczne tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy pismo o wycofaniu wypowiedzenia wpłynęło do pracodawcy najpóźniej równocześnie z wypowiedzeniem. W innym przypadku, wycofanie złożonego wypowiedzenia umowy o pracę nie będzie możliwe, chyba że za zgodą pracodawcy.

Przykładowe sytuacje:

Pracownik złożył w sekretariacie firmy pismo wypowiadające umowę o pracę. Jednak kilka dni później postanowił wycofać się podjętej decyzji i złożył w sekretariacie firmy pismo informujące o wycofaniu złożonego oświadczenia woli. Pracodawca przebywał na urlopie wypoczynkowym i dopiero po powrocie z wypoczynku zapoznał się z treścią obu pism. W związku z tym, że oświadczenie o cofnięciu wypowiedzenia doszło do wiadomości pracodawcy równocześnie z pismem wypowiadającym umowę o pracę. Tak więc cofnięcie wypowiedzenia jest skuteczne.

Prawa pracownika w okresie wypowiedzenia – urlop wypoczynkowy

Niezależnie od tego, czy umowę wypowiada pracownik, czy pracodawca, pracodawca może zobowiązać pracownika do wykorzystania w okresie wypowiedzenia urlopu wypoczynkowego. Oczywiście termin urlopu wypoczynkowego uzgadniają obie strony, a pracownik powinien złożyć wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego.

W przypadku rozwiązania umowy o pracę w trakcie roku kalendarzowego pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy. Oblicza się go proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy.

Pracodawca może, ale nie musi wyrazić zgody na udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia. Jeśli pracodawca nie uwzględni wniosku pracownika, zobowiąże się do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Podstawa prawna:

  • Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U.2014.1502 j.t. )
  • Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 1979 r. (I PZP 33/78)
  • Uchwała Sądu Najwyższego z 9 listopada 1994 r. (I PZP 46/94 OSNAP 1995, Nr 7 poz. 87)
  • Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 15 stycznia 2003 r. (III PZP 20/02)
  • Wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 2003 r. (I PK 416/02, OSNP 2004, nr. 19, poz. 328)
  • Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 1 marca 2010 r. znak: GPP-517-4560-14-1/10/PE/RP

Kategorie