Praca w nocy a liczba pracowników na nocnej zmianie

Przepisy prawa pracy definiują osobę pracującą w nocy; określają wysokość dodatku w przypadku wykonywania pracy w porze nocnej; ograniczają czas pracy pracownika w porze nocnej; natomiast nie wskazują określonej liczby pracowników, która powinna wykonywać pracę w porze nocnej podczas tej samej zmiany w danym zakładzie pracy.

Niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy w porze nocnej, pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia odpowiedniej liczby pracowników w tym czasie. Natomiast pracodawca dokonując oceny zagrożeń występujących na danym stanowisku może uznać, że wykonywanie pracy samodzielnie w porze nocnej stanowi zagrożenie dla zdrowia i/lub życia pracownika.

Pracodawca jest organizatorem pracy w zakładzie pracy odpowiedzialnym za ustalanie rozkładu czasu pracy pracowników w zakładzie pracy. Pracodawca decyduje o liczbie pracowników koniecznych do wykonywania pracy w obrębie doby pracowniczej i tygodnia pracy.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną, jest pracującym w nocy.

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Pracodawca powinien wskazać przedział 8 godzin, które wyznaczają porę nocną w zakładzie pracy.

Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jednak pod warunkiem, że wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Wykaz tych prac określa pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.

Ograniczenie nocnego dobowego wymiaru czasu pracy nie dotyczy:

– pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz

– przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Za każdą godzinę pracy w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ustalenie stawki godzinowej dodatku wymaga podzielenia kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Stawka godzinowa dodatku jest więc różna w poszczególnych miesiącach w roku, zależy bowiem od liczby godzin przypadających do przepracowania w miesiącu, w którym praca w porze nocnej wystąpiła. Dodatek ten należy się każdemu pracownikowi, który świadczył pracę w porze nocnej bez względu na regulacje wewnątrzzakładowe.