Zarząd sukcesyjny, a zmiany w przepisach Kodeksu pracy

Nadchodzą kolejne zmiany w przepisach prawa pracy. Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy zacznie obowiązywać od 25 listopada 2018 na mocy art. 65 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która to ustawa również zacznie obowiązywać w tej dacie.

Ustawa określa m.in. warunki ustanowienia zarządu sukcesyjnego, zasady powołania zarządcy sukcesyjnego, zasady ogólne dotyczące wykonywania zarządu sukcesyjnego, stosunki między właścicielami przedsiębiorstwa w spadku a zarządcą sukcesyjnym a także prawa i obowiązki wykonywane przez zarządcę sukcesyjnego.

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zwanej dalej „CEIDG”, oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.

Podstawowym celem ustawy z 5.07.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej jest zapewnienie przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi możliwości zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci. Ponadto celem nowych przepisów jest wzmocnienie ochrony praw osób trzecich, związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, w szczególności pracowników.

Zarząd sukcesyjny to tymczasowy zarząd ustanowiony w celu kontynuowania prowadzonej działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy. Od chwili ustanowienia tego zarządu, przejmuje on wszelkie prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy, np. wykonuje on obowiązki z zakresu ubezpieczeń społecznych za płatnika.

Zarząd sukcesyjny może zostać ustanowiony:

1) z chwilą śmierci przedsiębiorcy – w przypadku gdy przedsiębiorca za życia powołał zarządcę sukcesyjnego i dokonał stosownego wpisu do CEIDG;

2) po śmierci przedsiębiorcy – z chwilą dokonania wpisu zarządcy sukcesyjnego do CEIDG powołanego przez:

• małżonka przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
• osobę, która przyjęła zapis windykacyjny, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie, a jeżeli nie ogłoszono testamentu, w którym został uczyniony taki zapis windykacyjny – osobę, która przyjęła spadek.

Uprawnienie wskazanych wyżej osób do powołania zarządu sukcesyjnego wygasa z upływem 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Zarząd sukcesyjny co do zasady może trwać do 2 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy. Z ważnych przyczyn może zostać przedłużony przez sąd nawet do 5 lat.

Zgodnie z ustawą, zarząd sukcesyjny może być powołany nie tylko po śmierci pracodawcy, ale również sam przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:

1)wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo

2)zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.

W takiej sytuacji stosunki pracy pozostają w mocy na dotychczasowych zasadach. Umowy o pracę z pracownikami wygasają dopiero z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, chyba że przed tym dniem nastąpiło przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę na podstawie przepisów dotyczących przejścia zakładu pracy lub jego części.

Przykład

Przedsiębiorca powołał za życia zarządcę sukcesyjnego i złożył wniosek o dokonanie stosownego wpisu w CEIDG. Przedsiębiorca zmarł 15.06.2018 r. Dnia 10.07.2018 r. upłynął okres, na jaki została zawarta przez zmarłego pracodawcę umowa o pracę z pracownicą. Ustanowienie zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy pozostaje bez wpływu na wiążącą strony umowę o pracę. Umowa ta wygasła w dniu 10.07.2018 r. na zasadach ogólnych.

Jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:

1)małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub

2)spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo

3)spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego wymagane jest:

1)powołanie zarządcy sukcesyjnego;

2)wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji;

3)dokonanie wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego.

Zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi przeszkody do ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Nie można jednak ustanowić zarządu sukcesyjnego, jeżeli została ogłoszona upadłość przedsiębiorcy.

Na mocy ustawy zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej , od 25 listopada 2018, art. 63(2) Kodeksu pracy nabiera nowego brzmienia.

Art.  63(2). Kodeksu pracy Wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracodawcy;
[Wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracodawcy; utrzymanie stosunku pracy w przypadku przejęcia pracownika przez nowego pracodawcę lub ustanowienia zarządu sukcesyjnego]

W stanie prawnym obowiązującym do 24 listopada 2018, z chwilą śmierci pracodawcy zawarte stosunki pracy ulegają wygaśnięciu, co w praktyce oznacza, że zatrudnienie kończy się wraz ze śmiercią przedsiębiorcy. Od 25 listopada 2018, w przypadku śmierci pracodawcy stosunki pracy będą mogły być kontynuowane.

Co do zasady stosunki pracy wygasną z chwilą śmierci pracodawcy, jednak będą mogły być kontynuowane w dwóch przypadkach:

1)przejęcia pracownika przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 23 (1);

2)ustanowienia zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy, zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. poz. 1629), zwanej dalej „ustawą o zarządzie sukcesyjnym”.

W przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy, umowa o pracę z pracownikiem wygasa z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, chyba że przed tym dniem nastąpiło przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 23(1) Kodeksu pracy.

W przypadku, gdy zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy, umowa o pracę wygasa z upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że przed upływem tego terminu osoba uprawniona do dokonywania czynności zachowawczych, tj.:

– małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku lub

– spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy albo

– spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo

– zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku albo

– zarządca sukcesyjny

uzgodni z pracownikiem, na mocy pisemnego porozumienia stron, że stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach jednak jedynie do dnia:

• ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera osoba uprawniona do dokonywania czynności zachowawczych albo
• do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera zarządca sukcesyjny.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony mogły uzgodnić wcześniejszy termin rozwiązania umowy o pracę.

Czynności zachowawcze to zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej czynności konieczne do zachowania majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, polegających w szczególności na:

1)zaspokajaniu wymagalnych roszczeń lub przyjmowaniu należności, które wynikają ze zobowiązań przedsiębiorcy związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, powstałych przed jego śmiercią;

2)zbywaniu rzeczowych aktywów obrotowych w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2018 r. poz. 395, 398, 650 i 1629).

W przypadku gdy zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy, umowa o pracę na czas określony rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta, jeżeli termin jej rozwiązania przypada przed upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że strony uzgodnią wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Jeżeli termin rozwiązania umowy o pracę na czas określony przypada po upływie 30 dni od dnia śmierci pracodawcy umowa o pracę wygasa z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, chyba że wcześniej rozwiąże się z upływem czasu, na który została zawarta, albo strony uzgodnią wcześniejszy termin rozwiązania umowy.

Co ważne, okres od śmierci pracodawcy do:

– dnia wygaśnięcia umowy o pracę albo

– dnia dokonania uzgodnienia w sprawie kontynuowania zatrudnienia lub

– dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera osoba, uprawniona do dokonywania czynności zachowawczych albo

– dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera zarządca sukcesyjny lub

– dnia rozwiązania umowy o pracę w przypadku gdy zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy,a umowa o pracę na czas określony rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta  –

jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.

W tym czasie osoby zdolne do dokonywania czynności zachowawczych lub zarządca sukcesyjny mogą polecić pracownikowi wykonywanie pracy zgodnej z jego umową o pracę, określając okres wykonywania pracy przez pracownika i wymiar czasu pracy.

W razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej zarządca sukcesyjny zatrudnia pracownika, którego umowa o pracę wygasła z powodu śmierci pracodawcy, na poprzednich warunkach, jeżeli pracownik ten zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia w ciągu miesiąca od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

DOKŁADNY TEKST NOWYCH PRZEPISÓW KODEKSU PRACY

Art.  63². [Wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracodawcy]
[Wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracodawcy; utrzymanie stosunku pracy w przypadku przejęcia pracownika przez nowego pracodawcę lub ustanowienia zarządu sukcesyjnego]

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.u.2018.1629 z dnia 2018.08.24)
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.u.2018.917 t.j. z dnia 2018.05.16

TO CIĘ NA PEWNO ZAINTERESUJE:

Nowelizacja przepisów, która na pewno będzie obowiązywała  od 1 stycznia 2019 została wprowadzona ustawą z dnia 10 stycznia 2018 o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją. Od 1 stycznia 2019 zacznie obowiązywać kolejna zaktualizowana wersja aktu pod numerem: Dz.U.2018.917 t.j. z dnia 2018.05.16, w której można znaleźć aż 21 zmian, w tym część z nich stricte „kosmetycznych”.

Chcesz wiedzieć jakie to zmiany?

Zapraszam tutaj: ZMIANY W KODEKSIE PRACY OD 01.01.2019

Tutaj też zapraszam: FILM NA TEMAT ZMIAN W KODEKSIE PRACY

Czy uległ zmianie kwestionariusz osobowe po wejściu w życie RODO? Podania jakich danych osobowych może żądać pracodawca od kandydata do pracy i pracownika? Czy kwestionariusze osobowe nadal mają moc prawną? Na jakiej podstawie pracodawca może przetwarzać dane osobowe kandydata do pracy i pracownika?

Wszystkie odpowiedzi na powyższe pytania znajdziesz tutaj: KWESTIONARIUSZ OSOBOWY PO WEJŚCIU RODO

Fragmenty książki: „Urlopy pracownicze i inne zwolnienia od pracy”:

FRAGMENTY KSIĄŻKI