Komu przysługuje odprawa pośmiertna

Odprawa pośmiertna jest świadczeniem wypłacanym najbliższym członkom rodziny zmarłego pracownika. Prawo do otrzymania odprawy pośmiertnej przysługuje na mocy przepisów Kodeksu pracy. Członkowie rodziny muszą spełnić pewne warunki, aby być uprawnionym do otrzymania odprawy pośmiertnej po zmarłym. Jakie?

Odprawa pośmiertna

Odprawa pośmiertna przysługuje rodzinie pracownika w sytuacji jego śmierci w trakcie trwającego stosunku pracy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Przysługuje również rodzinie po zmarłym, który po rozwiązaniu stosunku pracy pobierał zasiłek z tytułu niezdolności do pracy powstałej wskutek choroby.

Wysokość odprawy pośmiertnej

Wysokość odprawy pośmiertnej wypłacanej uprawnionym członkom rodziny została ściśle określona w rozdziale czwartym działu trzeciego Kodeksu pracy. Jest ona uzależniona od długości trwającego przed śmiercią zatrudnienia pracownika. Jeśli pracownik zdążył przepracować u danego pracodawcy ponad 15 lat to odprawa będzie wypłacona w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Jeśli pracownik pracował co najmniej 10 lat odprawa pośmiertna będzie się równała trzymiesięcznemu wynagrodzeniu. Natomiast, jeśli pracownik pracował krócej niż 10 lat będzie to jednomiesięczne wynagrodzenie.

Komu przysługuje odprawa pośmiertna

Świadczenie w formie odprawy pośmiertnej przysługuje tylko i wyłącznie członkom rodziny zmarłego:

• małżonkowi
• innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odprawę pośmiertną należy podzielić w równych częściach pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. Jeśli po zmarłym pozostał tylko jednej członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, przysługuje mu odprawa w wysokości połowy przysługującej do wypłaty odprawy pośmiertnej. Jeśli wśród członków rodziny zmarłego pracownika nie ma osób, które mogłyby nabyć prawo do odprawy pośmiertnej na podstawie przepisów Kodeksu pracy, odprawy nie wypłaca się. Nie wchodzi ona również w skład masy spadkowej.

Warunki do uzyskania renty rodzinnej

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny po śmierci osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy bądź emerytury. Dotyczy to także sytuacji, gdy ta osoba spełniała wymagane warunki do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Do renty rodzinnej mają prawo dzieci:

• własne,
• drugiego małżonka,
• przysposobione,

do ukończenia 16 roku życia, a po osiągnięciu tego wieku pod warunkiem nauki w szkole nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia oraz bez względu na wiek jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji do ukończenia 16 lat lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat.

Jeśli dziecko osiągnęło wiek 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Prawo do renty rodzinnej mają także wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości. Nie dotyczy to dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Prawo do renty rodzinnej mają również: wdowa/wdowiec, rozwiedziona małżonka oraz rodzice zmarłej osoby. Muszą oni przy tym spełnić warunki określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przykład:

Pracownica zmarła w trakcie trwającego stosunku pracy. Jedyną osobą, która mogłaby być uprawniona do otrzymania odprawy pośmiertnej po zmarłej, jest jej córka mająca 21 lat. Niestety, córka pomimo wieku uprawniającego do otrzymania renty rodzinnej nie jest uprawniona do uzyskania renty rodzinnej. Nie kontynuuje ona nauki. Wypłata odprawy pośmiertnej stanie się możliwa dopiero w sytuacji podjęcia nauki przez córkę zmarłej, która przedłoży do pracodawcy decyzję ZUS o przyznaniu renty rodzinnej. Wysokość odprawy pośmiertnej będzie uzależniona od długości zatrudnienia zmarłej u danego pracodawcy. W przedstawionym przykładzie wyniesie połowę wysokości przysługującej do wypłaty odprawy pośmiertnej.

Termin na wypłatę odprawy pośmiertnej

Ustawodawca nie wskazał terminu, który nakazywałby pracodawcy wypłatę odprawy pośmiertnej w określonym czasie, licząc od dnia śmierci zmarłej. W tym zakresie należałoby posiłkować się przepisami ustawy Kodeks cywilny. Wynika z nich, że dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Pracodawca staje się dłużnikiem wobec wierzyciela, którym w tym przypadku jest osoba ubiegająca się o wypłatę odprawy pośmiertnej. Wśród ekspertów prawa pracy istnieje pogląd, że termin przedawnienia w przypadku odprawy pośmiertnej wynosi 3 lata. Podobnie jak w przypadku większości roszczeń majątkowych ze stosunku pracy.

Warto pamiętać, że odprawa pośmiertna nie zawsze jest wypłacana członkom rodziny. Jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie w związku ze śmiercią pracownika przewyższa wysokość odprawy pośmiertnej, odprawa nie zostanie wypłacona.

Podstawa prawna:

• art. 93 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2014.1502 j.t. )
• art. 476 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 j.t)
• rozdział 2 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440 j.t.)