Obowiązek wykonania badań sanitarno-epidemiologicznych

Obowiązek wykonania badań sanitarno-epidemiologicznych dotyczy uczniów, studentów oraz doktorantów kształcących się do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Obowiązuje osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Lekarz wydaje stosowne orzeczenie lekarskie. Pracownicy uzyskują zdolność do wykonywania prac przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Nie obowiązują już przepisy zobowiązujące do posiadania książeczki do celów sanitarno-epidemiologicznych.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wiąże się z koniecznością podjęcia wielopoziomowych działań po stronie pracodawcy. Kodeks pracy wyraźnie je opisuje (m.in. w art. 94 ust. 4, art. 207 Kodeksu pracy).

Jednym z obowiązków pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy jest kierowanie pracownika na badania profilaktyczne. Obejmują badania wstępne, badania okresowe i badania kontrolne. Pracodawca ma również obowiązek doprowadzenia do tego, aby pracownik nie został dopuszczony do pracy bez ważnego orzeczenia lekarskiego.

Warto pamiętać, że na mocy odrębnych przepisów, pracownik podlega obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym. Jeśli podejmuje pracę, przy której wykonywaniu istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Obowiązek wykonania badań sanitarno-epidemiologicznych

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej u.z.l.) pracownicy podejmujący lub wykonujący prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, podlegają obowiązkowo badaniom sanitarno-epidemiologicznym.

Osoby pracujące w styczności z żywnością, również podlegają obowiązkowo badaniom do celów sanitarno-epidemiologicznych. Zgodnie z Ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

Badania sanitarno-epidemiologiczne przeprowadzają lekarze podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarze wykonujący zadania służby medycyny pracy. Po przeprowadzeniu niezbędnych badań, lekarz wydaje orzeczenie lekarskie w dwóch egzemplarzach. Po jednym dla pracownika i pracodawcy lub osoby zlecającej wykonanie badań.

Orzeczenie lekarskie stwierdza zdolność do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Orzeczenie może również stwierdzać czasowe bądź trwałe przeciwwskazania do wykonywaniu tego typu prac.

Koszt badań

Zarówno koszt badań profilaktycznych, jak i badań do celów sanitarno-epidemiologicznych, pokrywa pracodawca. Kwestia ponoszenia opłat za badania profilaktyczne została uregulowana w art. 229 § 6 Kodeksu pracy. Na mocy tego przepisu wspomniane badania przeprowadzane są na koszt pracodawcy. Pracodawca ponadto ponosi inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

Zgodnie z art. 8 ust. 4  u.z.l. koszty badań sanitarno-epidemiologicznych opłaca pracodawca lub zlecający wykonanie prac.

Obowiązek wykonania badań sanitarno-epidemiologicznych a książeczka

Nadal istnieje przekonanie o konieczności wydawania książeczek sanitarno-epidemiologicznych. Mimo, że od 2012 r. nie funkcjonują przepisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. Chodzi o posiadanie książeczek przez pracowników i zapisywanie wyników badań w książeczkach.

Książeczka wydawana dla celów sanitarno-epidemiologicznych funkcjonowała przez kilka lat i zdążyliśmy się już do niej przyzwyczaić. Była również bardzo praktyczna, gdyż zawierała wszystkie wyniki badań koniecznych do wydania orzeczenia lekarskiego o zdolności do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Żaden akt prawny, w aktualnym stanie prawnym, nie reguluje konieczności posiadania książeczki do celów sanitarno-epidemiologicznych.

Uchylone zostało funkcjonujące od 2006 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. Lekarz miał obowiązek wpisywać wyniki wykonywanych badań laboratoryjnych oraz treść orzeczenia lekarskiego do książeczki badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych. Wzór książeczki badań do celów sanitarno-epidemiologicznych określał załącznik nr 2 do wspomnianego rozporządzenia.

W aktualnym stanie prawnym, na mocy przepisów u.z.l., lekarz jest zobowiązany jedynie do wydania orzeczenia lekarskiego o zdolności lub przeciwwskazaniach do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Treść orzeczenia lekarskiego wpisywana jest do karty badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych.

Ponadto należy zauważyć, że książeczka dla celów sanitarno-epidemiologicznych nie funkcjonuje jako dokument medyczny w myśl przepisów Rozporządzenia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.