Kolejna zmiana Kodeksu pracy

29 czerwca 2024 obowiązują nowe przepisy ustawy – Kodeks pracy. Ustawodawca wprowadził zmiany w art. 222 Kodeksu pracy, dodając do obowiązków pracodawców zapewnienie ochrony przed substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu reprotoksycznym.

Celem tych zmian było wdrożenie do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r., która rozszerza zakres ochrony pracowników przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy, obejmując również substancje reprotoksyczne.

Wprowadza również obowiązek prowadzenia rejestrów pracowników zatrudnionych przy pracach w kontakcie z substancjami reprotoksycznymi oraz uaktualnia procedury kontrolne w zakresie zdrowia pracowników.

Czy wiesz, że forma elektroniczna nie jest tym samym co postać elektroniczna? Sprawdź jaka jest różnica w artykule na blogu.

Substancje Reprotoksyczne w środowisku pracy

Substancje reprotoksyczne to substancje, które mogą negatywnie wpływać na funkcje seksualne i płodność u dorosłych mężczyzn i kobiet, a także na rozwój potomstwa. Definicja zawarta w dyrektywie 2022/431 precyzuje, że substancją reprotoksyczną jest „substancja lub mieszanina, która spełnia kryteria klasyfikacji jako czynnik działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B, określony w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008”.

Ze względu na potencjalne poważne i nieodwracalne skutki dla zdrowia pracowników i ich potomstwa, konieczna jest ochrona pracowników przed działaniem substancji reprotoksycznych.

W Polsce występują one w wielu przedsiębiorstwach, a narażenie zawodowe dotyczy dużej grupy pracowników. Do przykładów substancji reprotoksycznych obecnych w polskich firmach należą: toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasu ftalowego oraz metale ciężkie, takie jak ołów, kadm i rtęć, wraz z ich związkami.

Pracownicy narażeni na kontakt z substancjami reprotoksycznymi są zatrudnieni w niemal wszystkich sektorach gospodarki, m.in.:

produkcji i stosowaniu pestycydów,
produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych,
przemyśle gumowym, farmaceutycznym, metalurgicznym,
przemyśle kosmetycznym,
budownictwie,
placówkach ochrony zdrowia,
zakładach fryzjerskich i kosmetycznych,
warsztatach samochodowych.

Poznaj różnice między podróżą służbową, a oddelegowaniem.

Główne zmiany w Kodeksie Pracy:

Dodanie substancji reprotoksycznych do kategorii substancji rakotwórczych i mutagennych w kontekście obowiązków pracodawców.
Obowiązek zastępowania substancji reprotoksycznych mniej szkodliwymi lub stosowania innych dostępnych środków ograniczających narażenie, z wykorzystaniem osiągnięć nauki i techniki.
Obowiązek rejestrowania wszystkich rodzajów prac w warunkach narażenia na działanie substancji reprotoksycznych oraz prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
Upoważnienie Ministra Zdrowia do wydania nowego rozporządzenia w sprawie substancji reprotoksycznych w środowisku pracy.

Nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia

Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia określa:

wykaz substancji reprotoksycznych i sposób ich rejestrowania,
sposób prowadzenia rejestru prac narażających na kontakt z substancjami reprotoksycznymi,
sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach,
wzory dokumentów dotyczących poziomu narażenia na substancje reprotoksyczne oraz sposób ich przechowywania i przekazywania do podmiotów rozpoznających choroby zawodowe,
szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami,
warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników zatrudnionych przy pracach narażających na kontakt z substancjami reprotoksycznymi.

Obciążenia dla pracodawców

Nowelizacja Kodeksu Pracy wprowadziła dodatkowe obciążenia dla pracodawców, u których występuje narażenie na substancje reprotoksyczne, m.in.:

prowadzenie rejestrów pracowników narażonych na substancje reprotoksyczne,
zgłaszanie informacji o substancjach reprotoksycznych do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Państwowej Inspekcji Pracy,
przeprowadzanie dodatkowych badań stanu zdrowia pracowników,
stosowanie odpowiednich środków prewencji, w tym środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Korzyści dla pracowników

Jednocześnie zmiany przepisów dotyczących substancji reprotoksycznych przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, co w dłuższej perspektywie powinno skutkować: